درودی دیگر به شما علاقه‌مندان معماری
در شماره 76 از ماهنامه اسمیرنا به «ایاصوفیه» و تاریخچه آن نگاهی انداختیم؛ در این شماره، بیشتر به این بنا می‌پردازیم.
این بنا در سال 2016 به دستور رئیس‌جمهور وقت ترکیه اردوغان و توسط بالاترین رای دادگاه ترکیه به مسجد تبدیل شد. ایاصوفیه ساختمانی از نوع «باسیلیکای گنبدی» است که از نظر معماری دارای «پلان مرکزی» می‌باشد و با گذرگاه گنبدی و ویژگی‌های سیستم حامل، نقطه عطفی مهم در تاریخ معماری محسوب می‌شود.
از زیباتریـن بخـش‌های ایـن بـنا، تزئینــات داخـلی ایـاصـوفیه و موزاییک‌های «بیزانسی» است که در میان آن قطعات و تابلوهای ساخته شده از طلا، نقره، مرمر و سفال لعاب‌دار رنگارنگ دیده می‌شود. تابلوهای موزاییک ایاصوفیه را می‌توان بر سطح داخلی نیم‌گنبدها، دیوارها، طاق‌ها و رواق‌ها و بر سردر ویژه امپراطور (دری که مخصوص ورود و خروج امپراطور بوده است) دید.
بر اثر ویرانی‌ها و تعمیرات پی‌درپی بخشی از ایاصوفیه از میان رفته است، از جمله تابلوی موزاییک تصویر «عیسی مسیح» که در سال 1355 میلادی آن را بر سطح داخلی گنبد ساخته بودند.
این اثر گویا تا میانه سده هفده میلادی نیز بر جای بوده و در زمان «عبدالمجید دوم»، «غازی عسکر عزت افندی» با نوشتن آیات قران آن را پوشانده است. همچنین بخش‌های برنزی به کار رفته در قسمت جنوبی کتابخانه، آثار هنری نفیسی به شمار می‌آید. دیوارهای این بخش را تخته سنگ‌های ارزشمند و گران قیمتی پوشانده که قدمت آن به قرن چهارم میلادی بازمی‌گردد.
کلمه «ایا» در ایاصوفیه به معنای «مقدس» و «صوفیا» به معنای «حکمت» می‌باشد بنابراین نام ایاصوفیه یا «هاگیا سوفیا» به معنی «حکمت مقدس» است.
ایاصوفیه توسط «ایزیدوروس» از «میلتوس» و «آنتمیوس» از «ترالس» معماری شد و تقریبا ده هزار کارگر در ساخت این بنا کار کردند و گفته می‌شود که امپراطور «کنستانتین اول» برای این کار و ساخت ایاصوفیه ثروت زیادی خرج کرده است.
در طول امپراطوری بیزانس ایاصوفیه دارای ثروت زیادی از آثار مقدس بود. کلیسای ایاصوفیه سال‌ها بزرگترین کلیسای جهان مسیحیت بوده است و به مدت 619 سال کلیسا، 184 سال مسجد و 68 سال موزه بوده است، اما همچنان استوار و پا برجا باقی مانده است. ایاصوفیه از لحاظ تاریخی فراز و نشیب‌های بسیاری را گذرانده است، اما همچنان بنای زیبا و ارزشمند و نماد استانبول و حتی کشور ترکیه می‌باشد. این بنا در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است و سالانه بازدیدکنندگان بسیاری از سراسر دنیا برای دیدن آن به این کشور می‌روند.
در واقع ایاصوفیه ما را با تاریخ کلیسا آشنا می‌کند چرا که وقتی تاریخ کلیسا را می‌خوانیم و چنین مکان‌هایی را می‌بینیم، بیشتر حمله‌ها و دشمنی‌ها را درک می‌کنیم و می‌بینیم که چطور دنیا در پی آسیب رساندن و از بین بردن کلیسا و تاریخ آن است، اما اگر با هدایت روح خداوند پیش برویم از هر مانع و سنگی که در مسیرمان قرار می‌گیرد میتوانیم عبور کنیم.
اتحادیه اروپا
درست است که «اتحادیه اروپا» و همینطور سران کشورهایی چون «یونان» و «قبرس» و همچنین کلیسای ارتودکس «روسیه» به تبدیل شدن موزه ایاصوفیه به مسجد انتقاد کردند، چرا که این کار نقض قانون بشر به حساب می‌آید، اما فراموش نکنیم که خود ما سنگ‌های زنده خدا خطاب شده‌ایم که هرکجا جمع می‌شویم کلیسای او را تشکیل می‌دهیم.
خدای ما خدای نیازمندی نیست که محتاج کمک ما باشد؛ او نیازی ندارد تا برایش بجنگیم! بلکه ما مسیحیان با خدای قادر مطلق طرف هستیم و با پشتوانه و به هدایت او جلو می‌رویم و عملکردمان نیز باید مانند او باشد، چرا که خوانده شده‌ایم تا به شناخت مسیح دست یافته و به شباهت او برسیم.
«تا زمانیکه همه به یگانگی ایمان و شناخت
پسر خدا دست یابیم و بالغ شده،
به بلندای کامل قامت مسیح برسیم.»
رساله افسسیان باب 4 آیه 13
آنوقت در این دنیای تاریک میتوانیم نوری برای مردم باشیم.
ما هیچ دشمنی با دولت‌ها و کشورها نداریم و فراخوانده شده‌ایم تا برای آنها دعا کنیم تا خدا را بشناسند و در مسیر او قرار بگیرند. برای همین است که طبق کلام خدا باید در دنیا نور و نمک باشیم تا مردم را تشنه حقیقت و محبت خدا کنیم و مانع فساد شویم.
بگذارید نور شما بر مردم بتابد تا کارهای نیکتان را ببینند و پدر شما را که در آسمان است بستایند.
انجیل متی باب 5 آیه 61
به عنوان ایمانداران به مسیح، چه درسی
از این روند تغییرات می‌گیریم؟
ما در کنار یکدیگر اعضای خانواده الهی در یک بدن که سر آن مسیح است، به عنوان کلیسا خوانده شده‌ایم و بدن ما معبد خدای زنده است، اما چقدر رفتارمان بر اساس همان تغییر کاربری از کلیسا به مسجد پیش می‌رود و معبد خدا را تبدیل به مسجد می‌کنیم؟ این اتفاق برای تک تک ما می‌تواند تلنگری باشد که بر اساس اعمال مذهبی جلو نرویم؛ چرا که اعمال مذهبی نشان دهنده این است که خدای ما نیازمند و محتاج کمک ما می‌باشد!
چقدر مهم است که هرلحظه بیدار باشیم تا در دام شیطان نیفتیم، چرا که او مانند شیری غران در کمین است تا نور خدا را در ما بپوشاند و رفتار خودش را در زندگی ما به نمایش بگذارد!
اما اگر اجازه دهیم تا خدا قلبمان را عوض کند و در دستان او فروتن شویم آن موقع است که نفع دیگران را می‌جوییم و با قدرت و قوت خدا، شادی وآرامش او به پیش می‌رویم و حتی با قلبی باز میتوانیم به دشمن خود محبت و برای سران دولت‌ها دعا کنیم.
در آخر بیایید دعا کنیم تا کشور ترکیه و تمامی کشورهای اسلامی از حاکمیت شیطان نجات پیدا کند و هر فردی که پا در ایاصوفیه امروزی می‌گذارد، قلبش لمس شده، خدای حقیقی را بشناسد و با او ملاقات کند.
در شماره قبل به هویتمان پرداختیم و باید در آن استوار بایستیم، دنیا خواستار بسته شدن کلیساها و تغییر کاربری آنهاست؛ اما هیچ کسی نمی‌تواند هویت ما را عوض کند یا از ما بگیرد، چرا که هویت ما الهی‌ست و از مقام فرزند‌خواندگی برخوردار شده‌ایم.
«خدا بنا بر قصد نیکوی خود،
ما را از پیش تعیین کرد تا به واسطه
عیسی مسیح از مقام پسرخواندگی
برخوردار شویم.»
افسسیان 1 آیه 5
