ویتامین‌ها
بدن ما همانند ماشینی است که برای فعالیت نیاز به سوخت و انرژی دارد، با این تفاوت که بدن انسان زنده است و به غذای زنده و تازه نیاز دارد. نقش ویتامین‌ها در بدن ما دقیقاً مانند سوخت است تا بدن بتواند برای فعالیت از آن بهره گیرد. ویتامین‌ها در تأمین سوخت و ساز، انرژی، رشد و نمو بدن تأثیر بسزایی داشته و برای حفظ سلامتی و تعادل جسم ما ضروری و حیاتی است. نبود و یا کمبود یک ویتامین در بدن می‌تواند مشکل ساز شود و زمینه ابتلا به بیماری را فراهم سازد. هرگاه صحبت از ویتامین‌ها می‌شود تمام آنچه در ذهن ما نقش می‌بندد مکمل‌های دارویی است با نماد، مارک و برند شرکت‌های مختلف اما آنچه بدن ما به آن احتیاج دارد را خداوند در این زمین خاکی برای ما مهیا کرده تا تمام مایحتاج بدن خود را از غذای تازه و سالم دریافت کنیم.
ویتامین چیست؟
ویتامین‌ها ترکیباتی آلی و بلوک‌های سازنده بدن هستند که برای سوخت و ساز، متابولیسم بدن، انجام فعالیت حیاتی، پرورش، تندرستی و رشد ساختار بدنی ضرورت دارند. «Vitalamine» از دو واژه «ویتا» به معنی «زندگی» و «آمین» به معنی «ماده حاوی نیتروژن» تشکیل شده است. تحقیقات نشان داد که بسیاری از ویتامین‌ها فاقد نیتروژن هستند؛ در نتیجه، حرف «e» از آخر این واژه حذف و به واژه «Vitamin» پذیرفته شد که هر یک در بدن ما عملکرد مخصوص خود را دارد؛ بعضی از آنها باعث جذب مواد غذایی در روده می‌شوند، بعضی از آنها به تسریع واکنش‌های شیمیایی کمک می‌کنند و بعضی بر بافت‌پوششی و استخوان تاثیر گذارند. این مواد در ترکیبات طبیعی و ارگانیک یافت می‌شوند.
انواع ویتامین‌ها
ویتامین‌ها در مجموع به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1_ ویتامین‌های محلول در آب.
2_ ویتامین‌های محلول در چربی.
ویتامین‌های محلول در آب: آن دسته از ویتامین‌هایی هستند که در فرایند متابولیسم سلولی نقش داشته و روزانه باید آن را دریافت کرد، مانند: «ویتامین ‌c و گروه ویتامینB.» به دلیل حلال بودن در آب مقدار ذخیره آن در بدن کم و مازاد مصرف روزانه آن توسط کلیه دفع می‌شود.
ویتامین‌های محلول درچربی: این دسته از ویتامین‌ها شامل «E- K -D-A» می‌باشند که به خاطر حلال در چربی بودن مازاد مصرف آن در کبد ذخیره و مقدار مصرف آن کمتر است.
اهمیت ویتامین‌ها
امروزه کمتر مصرف کردن مواد غذایی سالم و تازه، رژیم‌های غذایی ناسالم و شیوه و سبک زندگی ما باعث آسیب جسم، فقدان و یا کمبود یک یا چند ویتامین در بدن ما شده است مطالعات نشان می‌دهد که تمامی موجودات زنده به مواد مغذی نیاز دارند بنابراین توجه به نوع تغذیه وتامین نیاز بدن از مواردی هست که همه افراد باید به آن توجه داشته باشند. شایان به ذکر است که میزان نیاز ویتامین هر شخص به عواملی مانند: سن، وزن و فعالیت روزانه وی بستگی دارد. از جمله تاثیرات کمبود ویتامین می‌توان به سیستم ایمنی ضعیف، خستگی و بی‌حالی، ضعف عصبی و اسپاسم عضلانی، خشکی پوست و ضعف در بینایی و … اشاره کرد. ویتامین‌ها زنجیره‌های به هم متصل‌اند و روی عملکرد هم تاثیر می‌گذارند مثل آهن که برای جذب بهتر، مصرف آن با ویتامین ث توصیه می‌شود.
عملکرد ویتامین‌ها
ویتامینD: از مهم‌ترین ترکیباتی است که همه افراد برای داشتن استخوان‌ و دندان سالم به آن نیاز دارند. این ویتامین جذب کلسیم را در بدن بالا می‌برد و از بروز انواع فلج، روماتیسم مفاصل و سرطان‌های مختلف جلوگیری می‌کند؛ همچنین علائم پیش قاعدگی را کاهش می‌دهد. ویتامین D در مواد غذایی چون غلات و برخی سبزیجات، زرده تخم مرغ، خامه، ماهی ساردین، کره و همچنین نور آفتاب به مقدار زیادی یافت می‌شود.
ویتامین گروه B: این ویتامین شامل (تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، پانتوتنیک ‌اسید، پیریدوکسین، بیوتین، فولیک‌ اسید، کوبالامین، کولین، اینوزیتول) و از مهم‌ترین مواد مغذی مورد نیاز بدن است. این ویتامین در عملکرد صحیح سیستم ایمنی و عصبی نقش بسزایی دارد؛ همچنین برای سلامت پوست، اعصاب و ماهیچه ضروری بوده و باعث کاهش استرس و افسردگی، مانع خستگی، ضعف بدنی، فشار خون پایین و احساس مورمورشدن بدن می‌شود. از اثرات کمبود این ویتامین می‌توان به کم اشتهایی، عفونت، یبوست و تحلیل رفتن بافت عضلانی اشاره کرد. در مواد غذایی چون لبنیات، گوشت، غلات کامل و سبزیجات یافت می‌شود.
ویتامین C: این ویتامین با قرار گرفتن در جریان خون، اثر شیمیایی موادی که به بافت‌های بدن آسیب می‌زند را خنثی می‌کند؛ همچنین از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش محافظت می‌کند و سیستم ایمنی بدن را افزایش می‌دهد. برخلاف باور ما ویتامین C در پیشگیری سرماخوردگی موثر نبوده و فقط عوارض و طول دوره درمان را کم می‌کند. کمبود و فقدان این ویتامین که به آن بیماری اسکوروی می‌گویند باعث خونریزی لثه، خشکی پوست و… می‌شود. ویتامین C در مواد غذایی مانند توت فرنگی، کلم بروکلی، گل کلم، گریپ فروت، گوجه فرنگی، انبه، سبزیجات با برگ پهن و جعفری در منابع گیاهی و جگر در منبع حیوانی به مقادیر زیادی وجود دارد.
ویتامین E: این ویتامین به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی که دارد، از سلول‌ها در برابر آسیب مواد شیمیایی مضری که معمولاً در اثر آلودگی هوا، سیگار کشیدن و … به وجود می‌آید محافظت می‌کند، از لطمه دیدن داخل رگ و سکته قلبی جلوگیری کرده، به دلیل خاصیت ضد انعقادی به جریان راحت خون کمک می‌کند و همچنین از پیشرفت آلزایمر جلوگیری می‌کند، حملات قلبی در بیماران دیابتی را کاهش می‌دهد، روند پیری سلول را کند ‌و به بهبود بیماری‌های پوستی کمک می‌کند، همچنین ویتامین E در جلوگیری از سقط جنین نیز بسیار مؤثر است. کمبود این ویتامین باعث آسیب به اعصاب و عضلات، بی‌حسی دست و پا، اشکال در کنترل حرکت بدن، ضعف عضلانی و ضعف بینایی و افزایش ابتلا به سرطان می‌شود. از منابع غذایی که حاوی این ویتامین هستند می‌توان آجیل‌ها، روغن آفتابگردان و زیتون و جوانه گندم، سبزیجات برگ پهن و تیره مثل برگ چغندر و اسفناج، هلو، کیوی، آواکادو، سویا، سیب زمینی را نام برد.
در این قسمت تنها به معرفی تعدای از ویتامین‌ها پرداختیم تا به اهمیت و ارزش آنها اشاره کرده باشیم. وجود ویتامین‌ها برای جسم ما ضروریست اما به این معنی نیست که ما مجاز به مصرف مکمل‌ها می‌باشیم بلکه باید آنها را از مواد غذایی دریافت کنیم و با تغییر و جایگزین کردن مواد تازه و سالم مانند جوانه‌ها و غلات کامل و سبزیجات وآجیل‌خام و… در چرخه غدایی روزانه تمام مواد معدنی و مغذی بدن را تامین کنیم و تنها در مواقع ضروری و با تشخیص و تجویز پزشک در میزان مصرف تعیین شده می‌توانیم از مکمل‌ها استفاده نماییم زیرا افزایش بیش از حد آن باعث مصمومیت می‌شود و استفاده خودسرانه از مکمل‌ها می‌تواند تاثیر منفی بر بدن داشته باشد و حتی موجب مرگ شود.
همان‌گونه که جسم ما به غذای سالم و تازه نیاز دارد خیلی بیشتر روح و روان ما به تغدیه مناسب، سالم، تازه و کامل نیازدارد و این نیاز و اشتیاق است که ما را به حضور خداوند می‌کشاند تا خوراک مناسب روح و روانمان را از او بگیریم.